Loonkostensubsidie blijft bestaan
Het kabinet ziet af van het plan uit het regeerakkoord om de loonkostensubsidie af te schaffen, die werkgevers kunnen krijgen voor werknemers die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. De discussie in onderstaande blog is daarmee gelukkig beslecht. Na het wegvallen van de loonkostensubsidie zouden werkgevers arbeidsbeperkte werknemers minder dan het wettelijk minimumloon mogen betalen, en de werknemers zouden een aanvulling kunnen krijgen in de vorm van loondispensatie. Op het plan kwam veel kritiek, zoals in onderstaande blog destijds werd aangegeven. Het zou de administratieve lasten van werkgevers verzwaren en de ongelijkheid van toch al zwakkere groepen bevorderen.
Versimpeling loonkostensubsidie
Staatssecretaris Van Ark van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) wil meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen. Daarom heeft zij het wetsvoorstel Breed offensief opgesteld. De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel nu ontvangen. In het wetsvoorstel zijn een aantal maatregelen opgenomen om de kansen van arbeidsbeperkten op de arbeidsmarkt te vergroten. Het wetsvoorstel Breed offensief richt zich op mensen in de Participatiewet. Het doel is om het wetsvoorstel per 1 januari 2021 in te voeren.
Uniforme loonwaardebepaling
Voor werkgevers moet het eenvoudiger worden om loonkostensubsidie aan te vragen. De subsidie compenseert voor werkgevers het verschil in loon dat zij door een verminderde arbeidsproductiviteit kunnen verdienen, en het wettelijk minimumloon dat de werkgever hen minimaal moet uitbetalen. De regels voor het bepalen van de loonwaarde verschillen echter per gemeente. Dit maakt de regeling erg complex, zeker voor organisaties die met meerdere gemeenten te maken hebben. De staatssecretaris wil dat er in heel Nederland dezelfde regels komen voor het bepalen van de loonwaarde. Verder kunnen werkgevers voortaan loonkostensubsidie aanvragen voor werknemers die al aan het werk zijn. De wijziging geldt voor werknemers die vanuit de Participatiewet aan het werk zijn gegaan en die binnen een half jaar na indiensttreding minder productief blijken te zijn.
Hoe zit het met de pensioenopbouw op het moment dat er sprake is van loondispensatie of loonkostensubsidie?
Gevolgen voor pensioen
Loondispensatie en pensioen
Bij loondispensatie bouw je alleen pensioen op over je loon dat je van de werkgever ontvangt, mits de werkgever een pensioenregeling heeft. Dit is afhankelijk van de branche, cao of van de werkgever. In de praktijk betekent dit dat een werknemer met loondispensatie geen pensioen (en amper WW-rechten) opbouwt. Dit komt omdat met het instrument loondispensatie een werknemer nooit een volledig salaris opbouwt en niet aan de minimum salarisgrens van een pensioenregeling zal gaan voldoen.
Loonkostensubsidie en pensioen
Bij loonkostensubsidie bouw je pensioen op over het volledige loon, mits de werkgever een pensioenregeling heeft. Dit is afhankelijk van de branche, cao of van de werkgever. De loonkostensubsidie vergoedt ook de af te dragen premies, waaronder de pensioenpremie. Als het aan de regering ligt vervalt deze regeling dus voor nieuwe arbeidscontracten.
Wat zegt de overheid?
Compensatie voor verminderde productiviteit
Voor werkgevers is het belangrijk dat zij worden gecompenseerd voor de verminderde productiviteit van mensen met een arbeidsbeperking.
Nu bestaan er twee instrumenten voor datzelfde doel: loondispensatie in de Wajong en loonkostensubsidie in de Participatiewet. De opzet van beide instrumenten verschilt echter.
Loondispensatie
De werkgever wordt bij loondispensatie toegestaan loon te betalen conform de productiviteit (de loonwaarde) van de werknemer en betaalt daarbij een loon dat ligt onder het wettelijk minimumloon (WML).
De werknemer krijgt een aanvullende uitkering van UWV of zo nodig van de gemeente.
Voor de werknemer is hier dus sprake van 2 geldstromen, salaris en uitkering.
Loonkostensubsidie
Bij loonkostensubsidie ontvangt de werknemer het wettelijk minimumloon voor de uren die hij werkt (of het cao-loon als dat hoger is).
De werkgever krijgt loonkostensubsidie ter hoogte van het verschil tussen het WML en de (lagere) loonwaarde van zijn werknemer. De loonkostensubsidie vergoedt ook de af te dragen premies, waaronder de pensioenpremie.
De werknemer ontvangt een volledig salaris. De subsidie verloopt via de werkgever.
Eenduidige regels
Werkgevers hebben steeds aangegeven eenduidige regels te willen. Dat vergroot de kans dat ze mensen die extra aandacht nodig hebben in dienst nemen. Dat er nu verschillende instrumenten voor een vergelijkbare doelgroep zijn, helpt daarbij niet.
Die eenduidige regels wil het kabinet bieden door in de Participatiewet het instrument loonkostensubsidie te vervangen door loondispensatie.
Meer duidelijkheid
Het ook beschikbaar stellen van loondispensatie in de Participatiewet zorgt voor een eenduidig instrumentarium voor werkgevers dat ingezet kan worden voor vergelijkbare groepen mensen die onder de banenafspraak vallen, waardoor werkgevers meer duidelijkheid hebben.
Van belang is dat het loont om te gaan werken en om meer te gaan werken.
Aparte loonaanvullingsregeling binnen Participatiewet
Evenals UWV doet bij loondispensatie in het kader van de Wajong, vult de gemeente straks het loon van de werknemer die vanuit de bijstand met loondispensatie gaat werken aan. Essentieel daarbij is de wijze waarop de loonaanvulling vanuit de Participatiewet wordt vormgegeven.
Voor ogen staat om een aparte loonaanvullingsregeling binnen de Participatiewet te ontwerpen voor mensen die vanuit de uitkering met loondispensatie gaan werken. Er komt nog heel veel kijken bij de uitwerking van de maatregel.
Invoering per 1 juli 2019
De overgang naar loondispensatie en bijbehorende loonaanvullingsregeling vergen wijziging van de Participatiewet. Het Regeerakkoord gaat uit van invoering per 1 juli 2019.
Naar verwachting zal een wetsvoorstel na de zomer van 2018 worden ingediend bij de Tweede Kamer.
Voor wie geldt de wijziging?
Met de middelen die vrijvallen kunnen gemeenten meer mensen aan het werk helpen. De nieuwe regeling met loondispensatie zal gaan gelden voor nieuwe arbeidscontracten. Voor bestaande arbeidsrelaties verandert er niets.
Wat zeggen werkgevers?
Gelijkwaardigheid bij loonkostensubsidie
Werkgevers wijzen erop dat het huidige instrument loonkostensubsidie leidt tot gelijkwaardigheid voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt ten opzichte van andere werknemers. Dat geeft gemotiveerde werknemers, aldus de werkgevers. Loondispensatie doet hier afbreuk aan.
Vergoeding verschil loonwaarde en minimumloon
Om werkgevers te stimuleren mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen, is er sinds 2015 het instrument loonkostensubsidie. Werkgevers ontvangen een loonkostensubsidie als zij iemand in dienst nemen die minder kan verdienen dan het wettelijk minimumloon; het verschil tussen de loonwaarde van de werknemer en het minimumloon wordt dan vergoed. De overheid wil dat omzetten in loondispensatie.
Aanvulling moet werknemer zelf regelen
Werkgevers vrezen dat de administratieve rompslomp voor werknemers te groot wordt door het nieuwe instrument loondispensatie.
Bij loondispensatie betaalt de werkgever de arbeidsbeperkte alleen wat hij kan verdienen. De werknemer moet vervolgens zelf regelen dat zijn loon wordt aangevuld. Hiervoor gelden de bijstandsregels, waardoor sommige werknemers, zoals mensen met een (werkende) partner geen recht hebben op een aanvulling, maar alleen een ‘half salaris’ ontvangen.
Ook voor de mensen die wél een aanvulling krijgen, betekent dit dat iemand nooit een volwaardig werknemer wordt. Hij blijft altijd deels afhankelijk van een uitkering.
Uitvoering complex
Bovendien wordt de uitvoering verlegd van de werkgever naar de (kwetsbare) werknemer. En die uitvoering is vaak complex: werknemers krijgen te maken met bijvoorbeeld toeslagen en verrekeningen achteraf met de uitkering. Bovendien bouwt iemand geen pensioen en amper WW-rechten op. Niet-uitkeringsgerechtigden (o.a. schoolverlaters VSO Pro) kunnen met het instrument loondispensatie nooit een volledig salaris opbouwen.
Cedris roept staatssecretaris Van Ark op het huidige instrument loonkostensubsidie te behouden en verder te verbeteren.
Conclusie: het lijkt er op dat de overheid niet alle consequenties meeweegt in de discussie om de regeling loonkostensubsidie te vervangen door loondispensatie.