Vaststelling Tijdelijke subsidieregeling tegemoetkoming in de loonkosten in verband met het corona-virus (Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid)
Er bestaat verschil van interpretatie over de toekenning van de NOW-regeling in relatie tot gehanteerde termen als loondoorbetaling, werknemersbijdrage aan de pensioenregeling etc. Wat wordt er met de gehanteerde termen bedoeld en waar houd je rekening mee in de (pensioen-)adviespraktijk? Best een lastige opgave. Werkgevers die gebruik maken van de NOW-regeling moeten wel aan de NOW- voorwaarden blijven voldoen om later problemen te voorkomen.
Dit blog is geschreven om meer helderheid te krijgen over de onderwerpen. Dit blog is tot stand gekomen na overleg met pensioenjuristen, accountants en pensioenadviseurs, maar opmerkingen en aanvullingen worden zeker gewaardeerd.
Wat is het doel van de NOW-regeling?
Doel van de regeling is om werkgevers tegemoet te komen in de betaling van de loonkosten, indien sprake is van een acute terugval in de omzet met ten minste 20%, gedurende een periode van drie maanden. Doel is tevens om ervoor te zorgen dat werkgevers zoveel mogelijk personeel in dienst houden.
De vermindering in bedrijvigheid ontstaat door buitengewone omstandigheden, die in redelijkheid niet tot het normale ondernemersrisico kunnen worden gerekend, zodat werknemers in dienst kunnen blijven voor de uren die zij werkten, voordat sprake was van deze terugval.
In de kamerbrief van 17 maart 2020 staat als voorwaarde vermeld:
– Werkgevers betalen het loon aan betrokken werknemers 100% door.
In de publicatie van 31 maart 2020 is dit gewijzigd en staat:
– dat de werkgever een inspanningsverplichting heeft om de loonsom in de periode 1 maart 2020 tot en met 31 mei 2020 zoveel mogelijk gelijk te houden met driemaal de loonsom, zoals gebruikt bij de berekening van de het voorschot.
Een daling van de loonsom heeft wel gevolgen voor de hoogte van de uiteindelijke subsidie. Met deze brief wijzigt de eerder gestelde voorwaarde dus in een inspanningsverplichting.
Op de website, die bedoeld is voor werknemers, van de rijksoverheid staat als vraag en antwoord:
Wordt mijn loon doorbetaald als mijn werkgever een NOW-toekenning heeft?
Antwoord: Ja. Voor werknemers in dienst van de werkgever geldt dat zij recht hebben op 100% doorbetaling van het loon, zolang het dienstverband voortduurt. Dit geldt ook als u (deels) niet werkt. Het recht op loondoorbetaling bestaat, zolang de arbeidsovereenkomst voortduurt, ook als uw werkgever geen NOW-ontvangt.
Kennelijk sluiten de twee geformuleerde doelen van de NOW-regeling niet helemaal op elkaar aan. Het doel voor het behoud van werkgelegenheid en het doel doorbetaling van de loonkosten. Of toch wel?
Binnen de NOW-regeling heeft de overheid wellicht ruimte willen creëren om te kunnen blijven voldoen aan de NOW-voorwaarden, terwijl het loon in enkele gevallen toch niet direct wordt doorbetaald. De NOW-regeling heeft wat meer flexibiliteit willen geven aan werkgevers om het betalingsmoment van het salaris in onderling overleg met de werknemers plaats te laten vinden. De werkgever zal wel moeten blijven voldoen aan inspanningsverplichting om werknemers hun loon door te betalen en om de werkgelegenheid tijdens de subsidie periode in stand te houden.
Komt hiermee veel ruimte voor werkgevers om te schuiven met het moment van loonbetaling?
De arbeidsovereenkomst met de werknemers blijft leidend in de loonbetalingsverplichting aan de werknemers. Ook wanneer er tijdelijk, minder of geen werk is. De werkgever is wettelijk en contractueel verplicht om het loon door te betalen. De werkgever zou het loon alleen kunnen uitstellen of verlagen op basis van zwaarwegende bedrijfsredenen. Denk daarbij aan het volledig wegvallen van omzet en dreigend faillissement. De financiële situatie zal dan worden getoetst.
De NOW-regeling zelf sluit wijzigingen in het salaris dus niet uit. Als de loonsom niet gelijk wordt gehouden, dan zal dit wel leiden tot vaststelling van een lagere subsidie. Belangrijkste is om overeenstemming te bereiken met de werknemers, wanneer wijzigingen noodzakelijk zijn om de geboden ruimte in de NOW-regeling in de praktijk te kunnen brengen.
Wat is sociale verzekeringsloon (SV-loon)?
SV-loon is het brutoloon plus vaste onderdelen van het loon, zoals vakantiebijslag, eindejaarsuitkering, dertiende maand, ploegentoeslag en bijtelling van een auto van de zaak.
Het SV-loon is onder aftrek van de werknemersbijdrage pensioen.
De subsidie wordt in beginsel gebaseerd op de SV-loonsom van januari 2020 en bedraagt per maand maximaal 90%.
Wat is het subsidiebedrag?
Het subsidiebedrag is gebaseerd op de loonsom. Aanvullende lasten en kosten, zoals onder andere werkgeverspremies en werknemersbijdragen aan pensioen en de opbouw van vakantiebijslag, worden naast de (90%) loonsom gecompenseerd.
Vanwege de noodsituatie waarin bedrijven en instellingen zijn komen te verkeren en de gewenste snelheid waarmee de regeling wordt uitgevoerd, zal worden gewerkt met een voorschot van een subsidie over de loonsom.
De subsidie wordt uiteindelijk gerelateerd aan het percentage van de omzetdaling. Bij aanvang is een voorschot verleend van 80% van de te verstrekken subsidie. Dit voorschot wordt na afloop verrekend met het definitief vastgestelde subsidiebedrag.
Voor de aanvullende lasten en kosten wordt gewerkt met een forfaitaire opslag van 30% voor werkgeverslasten in plaats van de precieze werkgeverslasten in individuele situaties.
Het subsidiebedrag is van toepassing op situaties waarin sprake is van een omzetdaling van ten minste 20% over een driemaands periode. Daarbij hoeft niet aangetoond te worden in welke mate de buitengewone omstandigheden aan de omzetdaling van ten minste 20% bijdragen of al hebben bijgedragen.
Hoewel de uitbraak van het COVID-19-corona-virus en de daarmee verband houdende vergaande overheidsmaatregelen de aanleiding vormen voor het vervangen van de WTV-regeling door deze subsidieregeling, ziet deze subsidieregeling niet alleen op bedrijven die een omzetdaling hebben als gevolg van deze genoemde omstandigheden in verband met de uitbraak van het COVID-19-corana-virus. Een andere situatie van buitengewone omstandigheden waarop deze subsidieregeling ziet, is bijvoorbeeld een omzetdaling als gevolg van brand in het bedrijf van de werkgever.
Verplichtingen van de werkgever
Hoewel er sprake is van een inspanningsverplichting is de werkgever verplicht de subsidie uitsluitend aan te wenden voor de betaling van de loonkosten. Deze verplichting creëert de mogelijkheid om bij evident misbruik ofwel het voorschot op te schorten ofwel achteraf de subsidie te weigeren.
Met betrekking tot het betaalmoment wordt uitgegaan van de wettelijke bepalingen die ook vóór de corona-maatregelen al van kracht waren. Zo kan de betaling van de pensioenpremies, binnen de gestelde bepalingen van de PensioenWet, worden uitgesteld. Uitstel van betaling van de pensioenpremies hebben geen invloed op de NOW-regeling, mits de aanwending maar wel binnen de wettelijke termijnen plaatsvindt. Zo geldt dit dus ook voor salaris en vakantiegeld.
De werkgever ontvangt met de subsidie ook een compensatie voor de opbouw van de vakantiebijslag voor de maanden waarover de subsidie voor de loonsom wordt toegekend. Het overige deel van de vakantiebijslag waarop de werknemer recht heeft wordt niet gesubsidieerd, maar is uiteraard wel verschuldigd aan de werknemer.
Voor de vraag wanneer en hoe de werkgever de vakantiebijslag uitbetaalt geldt in eerste instantie de wettelijke regel dat de opgebouwde vakantiebijslag over de periode juni 2019 t/m mei 2020 in de maand juni 2020 moet zijn uitbetaald. Van dit tijdstip kan worden afgeweken bij schriftelijke overeenkomst, bijvoorbeeld een cao of een arbeidsovereenkomst.
Voldoen van de pensioenpremies
Ondernemers die in acute problemen komen door de corona-crisis, kunnen uitstel krijgen voor de betaling van pensioenpremies. Voor werkgevers is de pensioenpremie een substantieel deel van de loonkosten. Dit hebben de Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars afgesproken. Pensioenfondsen, verzekeraars en aan verzekeraars gelieerde Premiepensioeninstellingen (PPI) helpen getroffen ondernemers daar waar mogelijk.
Het uitstel bij het innen van de pensioenpremies kan verschillende vormen aannemen. Zo kan een werkgever een betalingsregeling treffen met zijn pensioenuitvoerder, fondsen en verzekeraars kunnen coulanter zijn met het opeisen van achterstallige premies of de betalingstermijn kan worden verlengd. Let hierbij dus wel op dat voldaan moet blijven worden aan de gestelde termijnen binnen de PensioenWet.
Uitstel van premiebetaling gaat gepaard met behoud van opbouw van pensioen voor de werknemers. Dit geldt in ieder geval in beginsel voor pensioenverzekeraars en pensioenfondsen.
Dit geldt echter niet voor Premiepensioeninstellingen, omdat zij wettelijk geen biometrische risico’s mogen lopen. Dit betekent dat als de premie niet is ontvangen door de Premiepensioeninstelling er ook geen pensioen wordt opgebouwd.
Binnen de NOW-regeling, maar ook bij pensioenuitvoerders, wordt rekening gehouden met de kans dat bedrijven in de tussentijd failliet kunnen gaan. Hierdoor kan de uitvoerder worden geconfronteerd met een toename van het tekort aan premiebetaling. Gemiste pensioenpremie door een faillissement kan wel weer worden verhaald op het UWV, maar daarvoor moet de werknemer een verzoek indienen.
Of bij het opstellen van de NOW-regeling in deze praktische mogelijkheid is voorzien, dat is onduidelijk. De pensioenpremie wordt gecompenseerd binnen de 30% toeslag en zou alsnog op het bordje van het UWV terecht kunnen komen.
Werknemersbijdrage:
Een punt van onduidelijkheid blijft de werknemersbijdrage in de NOW-regeling. Aangezien het uitgangspunt van de NOW-regeling het SV-loon van januari is, kan worden gesteld dat de 30% toeslag is bedoeld voor de werkgeverspremie. De werknemersbijdrage maakt namelijk geen onderdeel uit van het SV-loon. Toch stelt de NOW-regeling dat zowel de werkgeverspremies als de werknemersbijdragen aan pensioen worden gecompenseerd. Voor alsnog is de interpretatie dat het niet de bedoeling is dat de werknemersbijdrage niet meer op het salaris van de werknemer wordt ingehouden.