Te weinig aandacht wordt besteed aan de manier waarop pensioenen worden verdeeld bij scheiding. Pensioenverdeling (verevening) wordt niet altijd tijdig aangevraagd bij de pensioenuitvoerder(s). Nu niet en in het verleden nog minder.
Een scheiding is vervelend genoeg. Om problemen in de toekomst te voorkomen is het zaak om de verevening van pensioen goed te regelen. Besteed hier de noodzakelijke aandacht aan of laat dat begeleiden door een specialist!
De verdeling van het pensioen bij scheiding gaat veranderen
Op dit moment blijven de meeste ex-echtgenoten (ex-geregistreerde partners) via hun pensioenregeling financieel levenslang met elkaar verbonden. Dat kan vervelende situaties opleveren. Twee voorbeelden:
- De ex-partner die recht heeft op een deel van het pensioen is afhankelijk van de ex-partner die het pensioen heeft opgebouwd. Kiest de ex-partner voor vervroeging of uitstel van de pensioendatum? Dan gaat het pensioen van de ontvangende ex-partner óók eerder of later in. Het pensioen volgt de keuze van degene die pensioen heeft opgebouwd.
- Kiezen de ex-partners voor een verdeling van het pensioen volgens de wet?
Dan moet de pensioenuitvoerder aan beide ex-partners een deel van het pensioen betalen. Dat geldt echter alleen als de pensioenuitvoerder binnen 2 jaar na de scheiding op de hoogte is van de scheiding. Is de pensioenuitvoerder niet of te laat op de hoogte gebracht? Dan zal de pensioenuitvoerder het volledige pensioen aan de ex-partner uitbetalen, die het pensioen heeft opgebouwd. Die ex-partner moet vervolgens zelf 50% van het pensioen doorbetalen aan de ander.
Een bijkomstig nadeel is van recente datum en volgt uit de aftrekbeperking van het kabinet Rutte vanaf 2020. De belastingaftrek partneralimentatie wordt namelijk beperkt. Voor werknemers of gepensioneerden met een inkomen in het hoogste belastingtarief van 49,5% wordt de aftrek van de pensioenverevening verlaagd naar uiteindelijk 37,05% in 2023. Wanneer het pensioen dus niet door de uitvoerder wordt verevend, maar vanwege de te late melding valt onder de verantwoordelijkheid van de ex-partner, ontstaat een aanvullend fiscaal nadeel. De ontvanger betaalt namelijk 49,5% over het ontvangen pensioeninkomen van de ex-partner. Vervolgens wordt het pensioen van 50% overgemaakt aan de ex-partner. Via de aftrekmogelijkheid ‘partneralimentatie’ wordt de betaalde belasting over het pensioen van de ex-partner bij de belastingaangifte teruggevraagd. Dit kan dan niet meer tegen 49,5%, maar straks nog maar tegen 37,05% (2023). Op deze wijze wordt dus een stukje belasting betaald voor de ex-partner met wie het pensioen verevend wordt.
| Jaar | Aftrekpercentage |
| 2020 | 46% |
| 2021 | 43% |
| 2022 | 40% |
| 2023 | 37,05% |
Als het aan minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ligt, gaat dat veranderen.
Hoe gaat het verdelen van het pensioen vanaf 2022? (21-04-2020)
Regels over de verdeling van pensioen bij scheidingen 2021 (Wet pensioenverdeling bij scheiding 2021, 35 287).
De Kamer heeft op 7 april jl. besloten het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2021 na het zomerreces 2020 te behandelen. Dit betekent dat de inwerkingtreding per de beoogde datum van 1 januari 2021 niet langer haalbaar is. Voor pensioenuitvoerders moet er voldoende voorbereidingstijd zijn om hun werkwijzen en administraties aan te passen. Gelet op het bovenstaande wordt de beoogde datum van inwerkingtreding verschoven naar 1 januari 2022.
De belangrijkste beoogde veranderingen op rij:
- Net als nu heeft elke partner recht op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd.
- De ex-partner die recht heeft op een deel van het pensioen krijgt vanaf 2022 een eigen pensioenrecht. Dat heet ‘conversie’.
- De ex-partner die een deel van het pensioenrecht krijgt, kan straks zelf bepalen wat hij met dat deel van het pensioen doet: eerder of later laten ingaan, een vast of een variabel pensioen, een hoog-laagpensioen.
- Heeft de pensioenregeling een nabestaandenpensioen op opbouwbasis? Dan is er bij een scheiding sprake van bijzonder partnerpensioen. Ook zonder tijdige melding aan de pensioenuitvoerder na scheiding zal dit bijzondere partnerpensioen wél worden afgescheiden. De pensioenuitvoerder krijgt dit door vanuit de Gemeentelijke Basisadministratie. De uitvoerder weet op dat moment niet welke afspraken er gemaakt zijn over de verdeling van het ouderdomspensioen. De verantwoordelijkheid voor het doorgeven ligt bij de ex-partners zelf.
Vanaf 2022 hebben allebei de ex-partners recht op de helft van het partnerpensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Nu nog gaat het nabestaandenpensioen dat is opgebouwd voor en tijdens het huwelijk geheel naar de ex-partner. - Deze manier van verdelen van het pensioen gaat vanaf 1 januari 2022 vanzelf. De ex-partners hoeven niets te doen als ze het eens zijn met de (nieuwe) wettelijke regeling. Andere afspraken zijn mogelijk, maar die moeten bij de scheiding gemaakt worden. De ex-partners moeten afwijkende afspraken binnen 6 maanden doorgeven aan hun pensioenuitvoerders.
Wat als je niet tijdig melding hebt gemaakt van je scheiding bij de pensioenuitvoerder(s) tot 2022?
De wettelijke basis is dat vanaf pensioendatum beide ex-partners zelf het ontvangen ouderdomspensioen voor 50% gaan doorbetalen. De verdeling gaat dus twee kanten op, voor zover beide partners ook ieder een eigen pensioen hebben opgebouwd. Dit gebeurt bruto. De partner die het pensioen doorbetaalt aan de ex-partner trekt deze pensioenen jaarlijks af via de aangifte inkomstenbelasting als ‘persoonsgebonden aftrek’. De ex-partner die het pensioen ontvangt geeft deze inkomsten op bij de IB-aangifte. Dit gebeurt onder de noemer alimentatie.
Wil je alsnog van de maandelijkse verplichting af, dan zijn er wellicht twee mogelijkheden.
- De ex-partner waarvan het opgebouwde pensioen wordt verevend schrijft de eigen pensioenuitvoerder(s) aan met het verzoek de pensioenen alsnog rechtstreeks uit te betalen aan de ontvangende ex-partner. Niet alle pensioenuitvoerders werken hieraan mee. En als ze meewerken, dan verwerken niet alle pensioenuitvoerders op dezelfde wijze. Let hier dus goed op of win advies in.
- Voor zover je hier de middelen voor hebt, kun je de pensioenuitkeringen wellicht in één keer afstorten. De pensioenuitvoerder blijft maandelijks het pensioen naar je overmaken, maar hiermee ben je de maandelijkse doorstortingen aan de ex-partner kwijt. In één keer een bedrag overmaken aan je ex-partner moet dus uit eigen financiële middelen komen. De ex-partner die de pensioenuitkeringen in één keer afstort, kan deze koopsom aftrekken. De aftrekbaarheid wordt in de loop der jaren wel minder, omdat net als bij hypotheken deze aftrekbaarheid de komende jaren wordt beperkt. De ontvangende ex-partner ontvangt de koopsom in één keer en is hier inkomstenbelasting over verschuldigd. Hoe hoog de storting moet zijn, wat de ontvangende partij met de koopsom kan doen, hoe de belastingdienst hier tegenaan kijkt, laat je hierover goed adviseren, wat de gevolgen kunnen zijn voor eventuele toeslagen, laat je goed informeren.
Voor aanvullende informatie zie blog:
https://arbeidsplus.nl/pensioen-en-scheiding-de-aanspraak-vervalt-niet/
Wil je meer weten, neem contact op!
drs. Edwin Langhorst
Pensioen- & Inkomensadviseur